2020.01.28 02:34
notatki o tematach, koncówkach i obocznościach
Oto moje krótkie notatki na temat tematów, koncówek i oboczności:
jak ktoś się uczy języka polskiego, to trzeba mu powiedziec, że w miejscowniku do słowa dochodzi końcówka (więc słowo sklada się z dwu części: niezmiennego tematu i zmiennej koncówki):
dom
dom-u
strach
strach-u
zapach
zapach-u
koc
koc-u
stuk
stuk-u
czasem końcówka jest inna:
moc
moc-y
noc
noc-y
czasem w mianowniku też jest końcówka:
proc-a
proc-y
sadz-a
sadz-y
władz-a
władz-y
róż-a
róż-y
dzieck-o
dzieck-u
czasem sensowniej jest przyjąć, że temat (choć miał być niezmienny) się zmienia (gubi ogonek nad "ó"), niż że trzeba uczyć się mnóstwa koncówek -óg -ogu, -óż, -ożu itp:
wróg
wrog-u
róg
rog-u
nóż
noż-u
ból
ból-u
cel
cel-u
lek
lek-u
czasem sensowniej jest przyjąć, że w niektórych grupach ostatnia głoska (a może: ostatnia grupa spółgłoskowa? patrz "pasta") tematu się zmiękcza, niż że trzeba uczyć się mnóstwa koncówek -s, -sie, -dz, -dzie, -da, -dzie, -ód, -odzie itp:
wirus
wirus-ie
los
losi-e
nos
nosi-a
guz
guz-ie
zaraz-a
zarazi-e
cud
cudzi-e
brod-a
brodzi-e
układ
układzi-e
lód
lodzi-e
przygod-a
przygodzi-e
osob-a
osobi-e
urlop
urlopi-e
przyczyn-a
przyczyni-e
past-a
paści-e
czasem sensowniej jest przyjąć, że niektóre głoski jak się zmiękczają, to się też zmieniają w inne głoski, niż uczyć się mnóstwa koncówek -t, -cie, -ka, -ce, -cha, -sze itp:
mit
mici-e
lot
loci-e
but
buci-e
idiot-a
idioci-e
ręk-a
ręc-e
technik-a
technic-e
Polsk-a
Polsc-e
nauk-a
nauc-e
drzemk-a
drzemc-e
much-a
musz-e
pszczoł-a
pszczol-e
hasł-o
haśl-e
szkoł-a
szkol-e
pożar
pożarz-e
watah-a
watadz-e
wataż-e
czasem prościej jest przyjąć, że czasem z tematu wypadają jakieś spółgłoski (na skutek zaniku jerów z X wieku), niż uczyć się mnóstwa końcowek -ies, -sie itp:
skutek
skutk-u
Jacek
Jack-a
ołówek
ołówk-a
sweter
swetrz-e
pies
psi-e
owies
owsi-e
sen
śni-e
a czasem w temacie pojawiają się jeszcze inne zmiany (na przykład wynikające z przegłosu lechickiego z X wieku, który czasem pozmieniał w mianowniku "e" w "a"):
las
lesi-e
lat-o
leci-e
kwiat
kwieci-e
wiara
wierz-e
komentarze:
powrot na strone glowna
RSS